Een 48-jarige man is vrijgesproken van belediging aan het adres van Mirte Damen, Woerdense columniste en dj en ook transgender. Met de rechtszaak wilde zij een voorbeeld stellen voor andere transgenders die dagelijks te maken krijgen met beledigingen. De uitspraak is teleurstellend, zegt Damen.

Op 23 april 2020 schrikt Damen als op haar Facebookpagina plots een spotprent staat van tekenaar Gummbah. Het is een naakte man, die tegen zijn ouders zegt dat hij een vrouw wil zijn. Kort daarna is het op 4 mei weer zover. Een half uur na de dodenherdenking verschijnt een tweede spotprent, een man met een vagina, op haar social media-account. De timing, de link met haar overleden vader, de link met haarzelf als transgendervrouw in transitie en daarboven op de pesterijen die ze al jaren meemaakt worden haar te veel: ze doet aangifte.

De verdachte is ook in de rechtszaal aanwezig. Eerder heeft hij toegegeven de spotprenten, met een nepprofiel, te hebben geplaatst. Nu komt hij uitleg geven. Volgens de man is hij geheel willekeurig op het profiel van Damen terecht gekomen, waar hij in een reacties op foto’s zijn spotprenten plaatste. “Ze waren filosofisch bedoelt”, legt hij uit. “Ik was benieuwd naar de reacties van anderen en wilde verder filosoferen. Er was geen intentie om te kwetsen.” Hij bood zijn excuses aan.

Voor Damen is dat excuus een te kleine pleister op een grote wond. Het afgelopen jaar is pittig geweest voor haar. Ze voelde zich onveilig omdat ze niet wist wie er achter het nepprofiel zat. Tijdens verschillende werkaangelegenheden huurde ze beveiliging in zodat ze zonder stress kon functioneren. “Ik moest constant over mijn schouders kijken. Ik voelde mij machteloos.” Ze verzocht de rechter hem een taakstraf bij belangenvereniging COC Nederland op te leggen.  

Dagelijkse kost

Voor mensen uit de LHBTIQ+ zijn kwetsende opmerkingen en discriminatie dagelijkse kost. Robbert Kalff, voorzitter van Pride Utrecht, maakt het aan de lopende band mee. “Je groeit op met een dikke huid. Je weet dat niet de hele wereld je accepteert en je gaat beledigingen dan zelf bagatelliseren. Ik doe alsof ik het niet erg vind, maar dat vind ik wel.” Het gevolg is dat Kalff geen aangifte doet als er “weer eens een brommer lang rijdt en er ‘vieze homo’ wordt geroepen”.  

Volgens Kalff is de zaak van Damen belangrijk. “Hoe groot of klein ook, voor veel mensen betekent het dat er eindelijk iemand aangepakt wordt.”

Cyberpesten nauwelijks reden tot aangifte

Het gebeurt niet vaak dat iemand terecht staat voor een strafbaar feit tegen de LHBTIQ+ gemeenschap. Kijkend naar de hele groep doet landelijk twee op de tien mensen aangifte naar aanleiding van cyberpesten, meldt Transgender Netwerk Nederland (TNN). Van alle transgender personen doet een derde aangifte bij de politie van mishandeling/bedreiging “Er is weinig vertrouwen in de afhandeling van de politie”, meldt Nora Uitterlinden van TNN. “Mensen voelen zich niet serieus genomen of vinden dat het veel tijd kost.”

De aangiftes leiden maar zelden tot rechtszaken. “Veel gevallen halen het niet omdat er duidelijk bewijs ontbreekt”, vertelt een woordvoerder van politie Midden-Nederland. Toch hoopt hij dat mensen aangifte blijven doen. “Daardoor komt er binnen de politie verruiming om dit soort zaken aan te pakken. Als er een steviger signaal is, worden rechten in de wet verankert, met als gevolg dat er meer juridische erkenning komt.”

Vaak ontbreekt het aan bewijs dat gebruikt kan worden in een rechtszaak. De politie tipt dan ook om zoveel mogelijk te verzamelen, zoals screenshots van appgesprekken of op social media. Als je in het openbaar uitgescholden wordt, probeer dan meteen op straat getuigen te zoeken die een verklaring af kunnen leggen. Hoe meer bewijsmateriaal, hoe groter de kans op een rechtszaak en dus vergelding.

‘Net geen belediging’

De man uit Woerden werd verdacht van belediging, net geen discriminatie. De officier van justitie voegde wel een ‘discriminator aspect’ toe aan zijn eis. Discriminatie van een transgender persoon is (nog) niet expliciet strafbaar in Nederland. Een wet die dat mogelijk maakt is wel in aantocht. Het OM eiste een boete van 600 euro en een schadevergoeding van 2000 euro.

De rechter kon de man niet veroordelen, omdat hij nét niet de strafrechtelijke grens heeft overtreden. Hij kreeg wel een tik op zijn vingers van een zichtbaar geïrriteerde rechter. “Wat u deed is moreel verwerpelijk en smakeloos”, zei hij. Een (symbolisch bedoelde) schadevergoeding zit er voor Damen niet in. Ze hoopt dat het OM in hoger beroep gaat.

Kijken: Scootmobielen Club Montfoort mag eindelijk weer op pad.