Vlaggen

In Woerden zien we steeds vaker de ‘650 jaar Woerden stad’ vlag. Een strakke aantrekkelijke vlag, net voldoende serieus maar toch vrolijk. Vlaggen krijgen steeds meer aandacht. Mijn vlaggenassociatie ligt bij het door mijn vader uitsteken van de Nederlandse vlag tijdens Koninginnedag en op 4 en 5 mei. Ook de vlag die door de Amerikaanse mariniers werd geplant op het eiland Iwo Jima in de Grote Oceaan in februari 1945 staat in mijn lijstje iconische beelden. Het luidde de controle in van de Amerikanen over de daar aanwezige vliegvelden. Ook de Russische rode vlag met hamer en sikkel op de Reichstag in Berlijn begin mei 1945 hoort erbij. Juli 1969 prikte Amstrong de Amerikaanse vlag op de maan. Critici zagen de maanlanding, inclusief vlagvertoon, als fake. De toen gebruikte computertechniek om lancering, vlucht en maanlanding in goede banen te leiden omvatte slechts een fractie van een hedendaags mobieltje. Bekijk de film ‘Capricorn One’ uit 1977 over een ‘gefakte’ marsmissie en de twijfel kan zomaar toeslaan.

Vorige week in NRC: streekvlaggen, vaak recent ontworpen, zijn sinds kort erg populair. Voorbeelden zijn de Achterhoek, Twente, Salland, West-Friesland, Land van Maas en Waal en Zeeuws-Vlaanderen. Vlaggendeskundigen zien een toenemend regionaal bewustzijn. Niet zo lang geleden telde Nederland ruim 800 gemeenten. Dat waren tastbare gemeenschappen met een eigen vlag en de burgemeester woonde in het dorp. Inmiddels zijn er door fusies en herindelingen nog 344. Daardoor vervaagt binding met de woonplaats. Saamhorigheid met de streek is juist groeiende en verklaart de populariteit van de streekvlag. Vlaggenfabrikanten bevestigen de opmars van regio- en streekvlaggen. Soms kan een bepaald, meestal streekgebonden evenement, een vlag een boost geven. De Achterhoekse vlag, in 2018 ontworpen, werd tijdens de Zwarte Cross gepresenteerd. De verkoop van tweehonderd vlaggen per week explodeerde naar tweehonderd per dag toen in 2019 het NOS Journaal langs was geweest. Dat vlaggen ook een soort geuzenbetekenis kunnen krijgen bewees de Zeeuws-Vlaamse vlag. De bewoners daar zeggen zich geen Zeeuw te voelen maar ook geen Vlaming. Karla Peijs, tegenwoordig woonachtig in Harmelen, verklaarde destijds als Commissaris van de Koningin in Zeeland dat deze vlag de eenheid van Zeeland bedreigde. Meteen schoot de verkoop omhoog en werden er in no time tienduizend verkocht.

Dit alles sluit niet uit dat gemeentevlaggen ook een waarde vertegenwoordigen, en soms zelfs grote bekendheid. Denk aan steden als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Vaak zijn elementen of kleuren daarvan terug te vinden in logo’s van sportclubs. Daarnaast denk ik dat (groot)stedelingen minder binding hebben met hun regio. Als geboren en tot mijn 30-ste getogen Rotterdammer gaat mijn interesse nog wel een beetje uit naar het aanpalende Schiedam maar daar stopt het. En eerlijk is eerlijk, na zoveel jaren wonen en werken in Woerden staat dat toch ook hoog op mijn lijstje. Logisch, want je bent erg geneigd om je het meest verbonden te voelen met je directe woonomgeving. Duitsers gaan daarin heel ver, maar vertalen dat – zichtbaar – anders. Zeker in een wat meer plattelandsachtige omgeving. Daar zie je in tuinen heel vaak de Duitse vlag als ware er zojuist een stukje minigrondgebied veroverd op de vijand. Dat komt op ons wat simpel over, maar het past in het beeld van stevige omheiningen en hekken die het “territorium” omgeven en beschermen. Een combinatie van regionale binding en nationale gevoelens. Wij in Nederland zijn toch iets meer van de vlag pas uitsteken als die de lading dekt. Woerden 650 jaar stad is daar een goed voorbeeld van.

Nico Ramaer