Zondagavond 8 oktober keek ik naar de extra tv-uitzending Op1. De verschrikkelijke gebeurtenissen in Israël bezorgen ‘n weldenkend mens een gevoel van walging. Bij Op1 kreeg ik ‘n gevoel van totaal ongemak: schrik, woede en ongeloof vermengden zich. Dat de aanwezigen met ‘n Joods-Israëlische achtergrond zich éénzijdig opstelden was te verwachten. Echter, dat minister Yesilgöz zich leek af te sluiten voor elke nuance én beamend knikte toen oud-minister van Buitenlandse Zaken Rosenthal uitte “Wij steunen Israël, whatever it takes” was wat mij betreft kortzichtig. Haar ontkenning dat, wat nu gebeurt niet los te zien is van járen onderdrukking van het Palestijnse deel van de bevolking door de Israëlische overheid, is tekenend. Het woord ‘maar’ beschouwde zij op dat moment als ‘not done’.
Nuance kwam wél van Radi Suudi, Nederlands-Palestijnse politicoloog en Berber van der Woude, voormalig diplomaat van Buitenlandse Zaken, nu bestuurslid van The Rights Forum – opgericht door oud-ministerpresident Dries van Agt.
In 2020 besteedde RPL Woerden vóór Bevrijdingsdag enkele weken aandacht aan de Jodenvervolging in Woerden. Professor Ultee deed er indringend verslag van, extra ‘benauwend’ door zijn moeizame ademhaling. Vanwege corona ging er een streep door “75 jaar gedenken en vieren” in het openbaar.
Voor alle betrokkenen en vanwege alle vergeefse kroonjaar-voorbereiding, was dit ‘n teleurstelling.
Zelf was en ben ik niet zo van de herdenkingen. Niet omdat ik zoiets niet serieus neem, maar omdat het bij mij al gauw routineus en obligaat overkomt. Die gedachte ontstond vijfenvijftig jaar geleden en werd allengs sterker. In de 60’er jaren moest ik verplicht in militaire dienst, zoals iedere jongeman. Ik was van de lichting 66-5 maar door studie-uitstel werd het 67-1.
Heel veel positiefs heb ik er niet aan overgehouden. De dagvergoeding bedroeg 45 eurocent – genoeg voor koffie en een gevulde koek. Je miste minstens anderhalf tot twee jaar studie of werk, loopbaan en inkomen. Na een halfjaar militaire opleiding ging je enkele weken ‘ervaring opdoen’ in legerplaats Hohne in Duitsland. Voormalig concentratiekamp Bergen-Belsen lag daar niet ver vandaan. Toen ik daar, 23 jaar na bevrijding van het kamp, alleen, op een kaal, heuvelachtig kil terrein stond, gingen de rillingen door me heen. Het beste te omschrijven als gevoelens van absolute onmacht en verstikking. Daar kan geen kranslegging met een toespraak door koning of burgemeester tegen op. Toen dacht ik: ”Laat die herdenkingen maar, ik doe het wel op mijn eigen manier”.
Margot en iets later Anne Frank kwamen in Bergen-Belsen aan hun einde. Anne in maart 1945 door vlektyfus, ‘n bacteriële aandoening. Maar goed beschouwd is zij gestorven door het Holocaust-virus! Daar kan zelfs geen intensive care tegen op.
Een ander virus dat hieraan is gerelateerd, is het anti-Palestijnen-virus. Dat grijpt om zich heen. Wie ‘t nieuws kritisch volgt, krijgt er ‘t nodige van mee. Midden-Oostenexpert Carolien Roelants besteedt er in de NRC-rubriek ‘Dwars’ regelmatig aandacht aan, ook deze week. In 2019 presenteerde Van Agt ‘t boekje ‘Palestina in doodsnood’. Wie kennisneemt van Israëlische pesterijen op de ‘Westbank’, zoals hekken, muren, grenscontroles, afsluiting en vernieling van water- en irrigatie-voorzieningen (door Nederland aangelegd), gebiedsannexaties en Israëlische scherpschutters die Palestijnen door de knieën schieten, kan zich bijna niet voorstellen dat het Joodse volk (maar eigenlijk de Israëlische overheid) – zelf járen vernederd, vervolgd en bijna uitgeroeid – zich zó gedraagt. Er zou sprake zijn van mensenrechtenschendingen. De zichzelf benoemde Palestijnen-vertegenwoordiger Hamas – tégen de zin van de ‘gewone’ Palestijnen en door de EU terecht als terroristische beweging beschouwd – is nu fouter dan fout bezig. Een kat in het nauw maakt rare sprongen. Hoe dan ook, de Holocaust heeft de Joden en Israëliërs jarenlang krediet verschaft. Met name confessionele partijen als CU en SGP lijken dit krediet als ‘oneindig’ te beschouwen maar het begint op te raken. Dat merk je ook aan de zeer uiteenlopende reacties op de hernieuwde opleving van het Israëlisch-Palestijns conflict. Dus als we herdenken wat mensen elkaar allemaal hebben aangedaan, probeer er dan zo objectief mogelijk naar te kijken. Liefst ‘alle virussen de wereld uit’. Dus goed handenwassen, maar niet in onschuld.
Nico Ramaer
