Verantwoord beleggen

Ongetwijfeld vieren veel gezinnen dit weekend Sinterklaas. Ondanks dat we heel principieel vóór of tegen de Sint-mét-Zwarte Piet viering zijn, het praktische gemak van het weekend gaat boven die zwaarwegende officiële 5e december. Het draait tenslotte om de cadeautjes en de leuke surprises.
Over datum en cadeautjes gesproken, vorige week is het Sinterklaasfeestje bij de Pensioenfondsen al riant begonnen. Bedrijfspensioenfonds Bouw trapte af met ‘n recordindexatie van 14,5 procent. PNO Media voor de creatieve en digitale sector bleef goed in het spoor met bijna 13,6 procent. Enkele andere grote fondsen zoals PMT (metaal) en Zorg en Welzijn zijn met resp. 4,2 en 6 procent extra uitkering per 1 januari a.s. vrij gematigd. Het ABP (overheid & onderwijs), Nederlands grootste pensioenfonds en wereldwijd in de top 3, is met bijna 12 procent ook ruimhartig.
Toen ik die percentages las ben ik eens gaan kijken naar hun beleggingspakketten. Uiteraard wordt nadruk gelegd op ‘verantwoord’ waarbij de suggestie wordt gewekt dat er vooral groen & duurzaam wordt belegd. Als je verder spit kom je alle bedrijven tegen waarin wordt belegd. Grote chemische bedrijven als DSM, BASF, Bayer en ook Tatasteel staan erbij. Bedrijven uit Hongkong, Indonesië, Japan, China en India zijn ruimschoots vertegenwoordigd. Vooral de twee laatstgenoemde landen zijn niet bepaald duurzaam bezig. De energiesector is goed vertegenwoordigd dus Shell, BP, RWE, Vattenfall et cetera zitten er allemaal bij, evenals de nog steeds erg fossiel gedreven auto-industrie.
Zelf heb ik weinig problemen met ‘n beetje minder duurzaam omdat we er, getuige deze pensioen-investeerders, niet onderuit komen om rendement te halen. Maar zuivere koffie is het helaas niet.
Dat werd deze week bevestigd door Follow the Money en Investico die samen met vooraanstaande Europese media zoals El Pais en Le Monde 838 zelfverklaarde groene, duurzame Europese beleggingsfondsen eens kritisch tegen het licht hielden. Ruim 46 procent van hen belegde in de fossiele industrie en luchtvaart. Waakhond AFM zegt dat de Europese duurzaamheidsdefinitie zo vaag is, dat de classificering van fossiele investeringen moeilijk valt te controleren. Op die manier heeft iedereen het gelijk aan zijn kant. Niet te veel aan denken als u van uw extra pensioenuitkering eens een lekker hapje buiten de deur eet. Immers, er is verantwoord belegd, wat maakt het uit?!

Nog niet zo lang geleden, dacht ik bij verantwoord beleggen ook aan gezond broodbeleg en andere vormen van gezond voedsel. Maar ook daarmee zijn dingen soms anders dan ze worden beweerd of voorgesteld. Zo is er een tv-commercial waarin palmolie als voedselingrediënt wordt beschouwd als groot kwaad; ik citeer “dat komt er bij ons niet meer in”. Maar met palmolie is niet zoveel mis, wél de manier waarop het steeds vaker wordt ‘geproduceerd’; door tropisch regenwoud te kappen en er palmolieplantages voor in de plaats aan te leggen. Onlangs bleek uit onderzoek dat het label ‘bio’ te pas maar veel vaker te ónpas op allerlei verpakkingen van etenswaren wordt aangebracht. Er valt weinig structuur in te bekennen, de consument ziet door de bomen het bos niet meer.
Zo zie je de laatste tijd steeds meer dat wijn ‘carbon-free’ is geproduceerd; ook het icoontje van het groene blaadje valt me daarbij vaker op. Met steeds grotere frequentie wordt in de communicatie over plasticverpakkingen de nadruk gelegd op recyclebaar; zodanig dat de inhoud pas op de tweede plaats komt. De verpakking van de was-sensatie ‘power clean balls’ moet buiten bereik van kinderen worden gehouden, héél correct maar daarmee lijkt de kwaliteit van de inhoud meer en meer bijzaak te worden. Het accent ligt bijna volledig op ‘verantwoord’. Het zegt en raakt me langzamerhand steeds minder. Welzijn en klimaat laten mij niet koud, maar ‘t wordt allemaal zo theatraal gebracht. Alsof dát dé manier is om de wereld te redden. Christiaan Weijts schreef in z’n NRC-column gisteren: We moeten keuzes maken. Dus niet half doen wat niet half kan. Met als gevolg het grote niets!
Voorlopig worden we – ondanks die zogenaamde foute aanpakken, milieuvervuiling en opwarming – met zijn allen steeds ouder. Nog maar kortgeleden vierden we de acht miljardste aardbewoner; het zijn er inmiddels tweeënhalf miljoen extra. Zoiets stemt tot nadenken. We moeten bij onszelf te rade gaan en in dat kader de staat van ‘mentaal beleg’ afkondigen. ‘Verantwoord’ komt dan wellicht op de tweede plaats!

Nico Ramaer