Nederland Schoon

Een dag of wat geleden las ik in nrc.next dat een kunstenaar in Amsterdam, in een kerk, leuke dingen deed met zwerfafval. Met name lege petflesjes. Dat schijnt maar een deel van het afval te zijn want papiertjes, peuken en kauwgom zwerven in veel grotere hoeveelheden rond. Het gaat om vele tonnen afval. Gewoon hier, in Nederland; als je wat oppervlakkig kijkt valt het niet eens erg op.

Wanneer je op TV, beelden ziet van vluchtelingenkampen – althans ergens in Europa of Afrika – zie je rotzooi. Ik bedoel niet de ellende die zich daar afspeelt, maar zwerfvuil. Heel veel rommel. Zoveel dat je er over zou vallen. Wat te zeggen van ´the jungle´ bij Calais!
En zo zag ik recent een foto van een sterk vervuilde rivier in Djakarta waarop geen water was te bekennen, zoveel afval dreef erin.
Zoiets heeft ongetwijfeld vooral met de mentaliteit te maken en niet zozeer de omstandigheden, denk je dan. Hoewel, veel afvalbakken zie ik niet, ook niet in die opvangkampen.
Wie goed oplet bij reportages over het normale dagelijkse leven in landen in Afrika of Azië wordt vaak met eenzelfde soort beelden geconfronteerd. Mensen die daar doorgaans in redelijke vrijheid en – naar lokale omstandigheden – behoorlijk aanvaardbaar wonen, maken overeenkomstig veel rommel.

Het zal wel iets zijn dat in ons West-Europeanen zit: het een beetje netjes houden. Een schone auto rijdt net even lekkerder voor het gevoel, een net gepoetste nog beter. Uitzonderingen daar gelaten raken we steeds meer gewend aan ´opgeruimd staat netjes´.
Zoals “Op een schoon strand lig je lekkerder” en meer van dergelijke opvoedkundig verantwoorde campagnes van ´Nederland Schoon´. Maar dit soort acties worden helaas niet zomaar langdurig gevoerd.
Enkele dagen geleden liep ik te wandelen langs een doorgaande weg in het bos bij Roosendaal. De weg zag er op het eerste gezicht best netjes en schoon uit, maar in de greppel ernaast kon een recycling bedrijf met succes langdurig aan de slag.

Bij winkelcentrum Molenvliet was het laatst vooral veel papier dat rond waaide. Het ziet er dan echt armoedig uit, ook al is het nog zo aardig opgeknapt een jaar of wat geleden.
Er valt op dat punt nog veel te doen. Regelmatig zie ik uit school komende brugklaskinderen al fietsend de lege limonade pakjes met een achteloos gebaar naar de zijkant gooien. Tenminste, als ze hun handen even vrij hebben, want fröbelen met hun mobieltjes staat bovenaan de lijst. Statiegeld op kartonnen verpakkingen heffen gaat wel erg ver, maar hier hebben opvoeders – wie dat dan ook mogen zijn – toch nog wel wat achterstand in te halen.
Op scholen wordt aan de brugpiepers al wel uitleg gegeven over seks, condooms en dat soort zaken. Maar hoe je met lege pakjes en blikjes om moet gaan zit kennelijk niet in ´t onderwijsprogramma.

Even terug naar het afval in bovengenoemde vluchtelingenkampen en asielzoekerscentra. Er wordt door mijnheer Pechtold voor gepleit om deze mensen zo snel mogelijk onderwijs te geven, met bovenaan het verlanglijstje natuurlijk Nederlands.
Volgens mij zijn er verhelderende internationale icoontjes waarmee je zonder ook maar iets van een taal te weten of te begrijpen, toch kunt communiceren. Van China tot Noorwegen, van Spanje tot India, overal kunnen daarmee basale boodschappen worden overgebracht.

Als D66 er nu vast aan werkt om de mensen in de kampen op dit punt op te leiden, uiteraard mét praktijklessen, dan wordt ‘t dáár meteen al een stuk minder mistroostig. Een zeer nuttige tijdsbesteding en bovendien komt het ook de hygiëne flink ten goede.
En als ze dan hier komen, kunnen ze aan onze brugklassers het goede voorbeeld geven. Twee vliegen in een klap, mede mogelijk gemaakt door ‘Nederland Schoon’.
Het eerste woord dat ik ze zou leren is: opruimen!
En dat dan met een sterk gebiedende intonatie. Komt het toch nog goed met het voorkómen van zwerfafval. En misschien ook ´n beetje met onze brugpiepers.

Nico Ramaer