Marc Overlast

Er is nogal wat ongerief de laatste tijd. Vaak wordt dat geschaard onder de term overlast. Wat is overlast eigenlijk? Officieel wordt het omschreven als een onrechtmatige daad. Kortweg alles dat aanstoot, ergernis, problemen of letsel veroorzaakt, zowel openbaar als privé. Daar kun je veel kanten mee op: grensoverschrijdend gedrag, seksuele intimidatie, schade, vervuiling.

Rotterdam is als grootste Europese haven van de EU ook de meest vervuilende. Opvallend is dat de C0₂ uitstoot en andere emissies van de industrie rond het havengebied zoals de elektriciteitscentrales en de olieraffinaderijen daarbij niet zijn meegeteld. De ons allen opgelegde uitstootvermindering na 1990 van 55% in 2030, tot 100% in 2050 is daar niet los van te zien.

Zijn bomen de oplossing? Die lijken wel haast onlosmakelijk verbonden met milieu en CO₂ uitstoot.

Het Exercitieveld in Woerden stond hiervoor vorig jaar model: een stelletje oude kastanjebomen dat al op sterven-na-dood is werd alsnog heilig verklaard. Over de stelling dat bomen die niet meer groeien, nog slechts beperkt CO₂ opnemen, wordt gesteggeld.

In 1982 was er de ‘Slag om Amelisweerd’ die zelfs internationaal de aandacht trok. Toen, al weer 40 jaar geleden, was er sprake van boomhutten. Halverwege deze week werd de bezetting van het Limburgse Sterrebos bij Sittard beëindigd. Vorige week hielden werknemers van het naastgelegen VDL Nedcar een tegendemonstratie en riepen de boombezetters op een ‘nuttige’ locatie op te zoeken, bijvoorbeeld Tata Steel in IJmuiden. Deze tegendemonstranten wisten op dat moment niet dat Tata Steel 24 uur later een strafrechtelijk onderzoek aan zijn broek zou krijgen vanwege mogelijk opzettelijk veroorzaakte overmatige uitstoot.  

50 km zuidoostelijk van het Sittardse Sterrebos ligt het Duitse Hambacherbos. De naastgelegen RWE bruinkoolmijn had meer afgraafruimte nodig en er werd fel tegen geageerd. In 2018 namen 20.000 mensen deel aan die bosbezetting. Ik ken dat bos en denk nog steeds ‘waar maken ze zich druk om’?

Overigens werden de huizen van de bewoners van het plaatsje Manheim (met één n) – min of meer naast het bos gelegen – netjes onteigend, zeg maar keurig gecompenseerd. Genoeg om een mooier vervangend huis 7 km verder te kunnen bouwen.

Zo zou het in Groningen ook hebben moeten gebeuren. Weliswaar wat verder verwijderd van de plaats des onheils om op safe te spelen maar dan waren zij wel van het gedonder af geweest. Dan konden de gaskranen gewoon open en had Nederland een lange neus naar Poetin kunnen maken; verzekerd van eigen gas tegen een redelijke prijs. Maar ja, de NAM, dus Shell en ExxonMobil samen, willen hun verantwoordelijkheid afkopen en zoiets betekent meestal niet veel goeds.

Mijn voormalige buurman is schade-expert en al jaren professioneel actief in het aardbevingsgebied in Groningen. Hij merkt wel dat sommige Groningers de ernst van hun schade wat proberen aan te dikken maar er is écht veel ellende beaamt hij, én overlast natuurlijk.

Over overlast gesproken, wie wel eens door het gebied van de raffinaderijen bij Pernis heeft gefietst of gereden ziet een indrukwekkend industriegebied, maar wordt ook geconfronteerd met een permanente petrochemische stank die een soms letterlijk irriterende uitwerking op je heeft. Afhankelijk van de wind mag het hele Rijnmondgebied ‘meegenieten’.

Behalve Pernis, nog een stuk of zes andere gemeenten of deelgemeenten o.a. Vlaardingen, Maassluis, Spijkenisse, Hoogvliet, Rozenburg, Brielle en zelfs Oostvoorne krijgen van tijd tot tijd dit parfum mee.

Dan nog dit, een beetje tegengeluid, betreffende MeToo en grensoverschrijdend voice-achtig gedrag.

Want maandag 31 januari werd de reddingsboei toegeworpen door mevrouw mr. Wikke Monster, strafrechtadvocaat en mediator. Haar betoog in de NRC biedt hoop, althans nuance.

Met de kop: “Maak die grens helder, voordat je gaat straffen”. Ik citeer: “De crux is nu juist dat deze grens, tussen wat nog wél kan en wat niet méér, lang niet altijd duidelijk is. Dat komt aan de ene kant door de manier waarop mannen zich gedragen en aan de andere kant omdat vrouwen vaak met net zo veel plezier het spel meespelen. Het is niet zoals bij diefstal of geweld: daarvan weet iedereen dat het verboden is en de meeste verdachten die daarvan worden beschuldigd, kunnen daar ook redelijk goed in berusten”.

Duidelijk is, zo stelt deze stafrechtadvocaat dat mannen de verantwoordelijkheid hebben om integer met vrouwen (en mannen) om te gaan. Maar dit probleem verdient wel een minder eenzijdige benadering; in het verlengde hiervan moet de berichtgeving minder zwart-wit zijn.

Op 5 februari stond er in de Volkskrant een indrukwekkend essay van Maartje Laterveer, journalist en schrijver. Aanleiding daarvoor zijn de seksueel grensoverschrijdende gebeurtenissen van de laatste tijd en het boek ‘Vrouwen & seks – van moederliefde tot seksrobot’ uit 2019 dat Maartje schreef.

Bij haar is als kind sprake van seksueel wangedrag door haar broer, wat zij, toen ze 10 jaar oud was aan haar vader – nota bene huisarts – vertelde. Jaren later kwam bij de psycholoog naar voren dat haar vader daar niets mee had gedaan: ‘Ik wilde niet dat dit in mijn gezin gebeurde’, was zijn verklaring.

Het is nog goed gekomen tussen vader, zoon en dochter. Het is indrukwekkend en hoopgevend hoe Maartje vooral analyserend terugkijkt. Al met al denk ik dat het toch nog wel even kan duren voor dit soort gebeurtenissen niet meer voorkomen.

Een affaire zoals bij Ajax met Marc Overmars lijkt in eerste instantie op ‘n terugslag. Ook PvdA en VPRO deden een duit in het zakje. Is het dan echt óveral? Wellicht is juist dát de weg naar openheid en verbetering. Zodat er een last van ieders schouders kan vallen.

Ik verbaas mijzelf eigenlijk dat ik dit allemaal durf op te schrijven. Immers, ik word geacht mijn mond te houden want feitelijk ‘sociaal geprofileerd’ als witte hetero, boomer met middelbare opleiding en midden-inkomen ben bij voorbaat verdacht.

Hieraan denkend, zonk mij de moed langzamerhand in de schoenen. Dus niet glimlachen naar vrouwen, geen hoffelijkheden en al helemaal geen complimenten over kleding of uiterlijk, verbaal noch in gebaar of blik. Op dit moment is het huidige mondkapje mij daarbij enigszins behulpzaam. Toch hoop ik dat we binnen afzienbare tijd, zowel letterlijk als figuurlijk, verlost zijn van die overlast.

Nico Ramaer