Investeren in energietransitie

Begin deze week was het 1 april. De kwaliteitskranten blijven ver weg van grappen als gratis Efteling-bezoek of bloembollenpakket voor elke Keukenhof-bezoeker. Wat mij wel opviel, is dat er bij de vijf grote pensioenfondsen opeens veel belangstelling zou bestaan om miljarden te steken in de energie-transitie. Beschouw ik dat dan als een 1 april grap?

Nee, maar het te behalen rendement dat nodig is om iedereen nu én in de toekomst van een prettig en waardevast pensioen te voorzien, lijkt vooralsnog risicovol. De stroomnetten zijn op dit moment en ook op korte termijn ontoereikend om aan de stijgende ‘elektrische transportvraag’ te voldoen. Dat valt via investeringen op te lossen maar commerciële partijen zijn daarvan wettelijk uitgesloten. Geld is er, 900 miljard, maar ‘t mag niet. De warmtenetten slorpen veel geld op en het te verwachten succes is – mede daardoor – dubieus. Of je moet als consument bloeden voor de tegenvallers.

Onder hetzelfde kopje valt het Porthos project, de eerste grootschalige ondergrondse CO₂-opslag in Nederland. De kosten moeten eerlijker verdeeld worden tussen overheid en commerciële bedrijven. Dat is het advies van de Algemene Rekenkamer op basis van hun onderzoek naar de ‘doelmatigheid’ ervan. De overheid – lees Energie Beheer Nederland, Gasunie en Havenbedrijf Rotterdam – dekt een groot deel van ‘t financiële risico en verkleint de kans op het eerder verwachte rendement. Voor Air Liquide/Air Products, ExxonMobil en Shell neemt ‘t rendement juist toe. Minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) meldde een financiële tegenvaller niet aan de Tweede Kamer; het oude ‘Porthos’ gasveld zou leeg zijn, maar dat was niet zo en dat kost dan weer enkele tientallen miljoenen euro’s extra.

Hoe dan ook, energietransitie is sowieso een van de natte dromen van Rob Jetten. Daarnaast zal het ook de ‘asfaltplakkers’ van XR wat vaker ‘van de straat’ houden. Of ze dit zelf ook als ‘goed nieuws’ beschouwen is even afwachten. Shell probeert op dit moment om in hoger beroep een draai om de oren te voorkomen. Inmiddels is ING ‘doelwit’ van XR. Milieubewegingen als XR en Milieudefensie gaat er prat op dat ze geweldloos opereren, maar weten dondersgoed dat ze met hun acties geweld uitlokken. Kortom, ‘val het publiek’ niet lastig door snelwegen te blokkeren. Als ‘t om de publiciteit gaat, gijzel dan een minister of de directeur van Tata of zoiets. Bang hoeven milieugekkies niet te zijn.

Hen wordt altijd de hand boven het hoofd gehouden; áls ze al worden gearresteerd, worden ze na enkele uren alweer ‘heen gezonden’; in het ergste geval krijgen ze een nietszeggend taakstrafje.

Overigens maakte Volvo onlangs bekend zijn laatste dieselauto te hebben geproduceerd. Die gaat naar het museum in Götenburg. Dus tijd voor champagne bij de klimaatactivisten? Wellicht, maar de Gasunie Transport Services waarschuwde onlangs dat bij komende koude winters, bestaan die nog, de gasopslagen relatief leeg kunnen raken. De kans is klein maar toch reëel.

Ik ben thuis, ondanks diverse isolatiemaatregelen, speciale beglazing en zonnepanelen, bewust niet van het gas af. Ik vertrouw de overheid totaal niet. Eenmaal volledig over op elektriciteit ben je aan de goden overgeleverd, zeker commercieel. Daar sta je dan met je elektrische auto aan de lader en verlang je met smart terug naar de tijd dat ‘n liter fossiele brandstof ‘slechts’ € 2,20 kostte. Uitgaande van normale verkrijgbaarheid van ‘n batterij voor je auto. De nikkelwinning in Indonesië is ‘booming’, maar zoiets betekent enerzijds dat er kapers op de kust zijn als grootgebruikers China, India en Korea, anderzijds dat ‘Fairtrade-achtige’ partijen de kostprijzen weer fors opstuwen.

Alle hiervoor benoemde problemen, vertragingen en uitsluitingen in de energietransitie zouden er wel eens voor kunnen zorgen, dat die auto weer ‘uit’ het museum kan. Dat de winsten van de Shells van deze wereld zo onmisbaar zijn om – al is het maar voor de Bühne – te investeren in deze operette, dat we voorlopig nog wel even op ‘benzine’ blijven rijden. 

Over rendement gesproken, begin dit jaar pleitte ik weliswaar met een uiterst cynische knipoog, vóór ‘t investeren in de wapenindustrie. Inmiddels zijn we drie maanden verder en weten we steeds beter wat je op dat terrein onder de ‘goeie’ en de ‘foute’ moet verstaan. Ook een soort transitie van ‘foute’ naar ‘goeie’ investeringen. Ik wens iedereen veel wijsheid.

Nico Ramaer