De gemeente Montfoort sluit zich vanmiddag aan bij K80. Dat is een samenwerkingsverband van kleine gemeenten uit heel Nederland met minder dan 20.000 inwoners. De groep komt onder meer op voor een betere financiële positie van kleine gemeenten en dat is iets dat Montfoort goed kan gebruiken.
Vraag het de bijna 14.000 inwoners van de gemeente Montfoort en je zal van velen horen dat het er prettig vertoeven is. Er is veel saamhorigheid. Mensen kennen hun buren en vinden het geen probleem om de handen uit de mouwen te steken om elkaar te helpen. Je vindt er ruimte, rust en groen en wie een klein stukje rijdt kan de drukte opzoeken in stad Utrecht. Over het algemeen is het leven er goed.
Het nadeel van kleine gemeenten
In het gemeentehuis is een constante strijd gaande om het leven in Montfoort zo goed te houden. Want ja, alle bovenstaande voordelen klinken heerlijk, maar er zitten ook nadelen aan het wonen in een kleine gemeente. Bijvoorbeeld geld: kleine gemeenten hebben vaak geen vet op de botten. Als er geld wordt uitgedeeld bij de landelijke overheid, sluiten kleine gemeenten vaak achterin de rij aan. Met als gevolg dat er bezuinigd moet worden en dat sociale voorzieningen kunnen verdwijnen.
Montfoort wil dat niet en sluit zich daarom aan bij K80. Intussen zijn meer dan tachtig kleine Nederlandse gemeenten bij die groep aangesloten. Ze willen dat de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) meer geld eist voor álle gemeenten. Daarnaast willen ze dat het geld op een andere manier verdeeld wordt zodat inwoners uit kleine gemeenten er niet op achteruit gaan ten koste van hun sociale voorzieningen.
De K80 is opgericht als een reactie op de herverdeling van het gemeentefonds. Hoeveel geld gemeenten uit dat fonds krijgen, hangt af van bepaalde kenmerken (aantal inwoners, grootte van gemeente, aantal jongeren, enz.) en de belastingcapaciteit van gemeenten. De Rijksoverheid is verantwoordelijk voor die verdeelsleutel en op dit moment wordt onderzocht hoe het gemeentefonds opnieuw kan worden ingedeeld. Kleine gemeenten leken erg negatief uit die hernieuwde indeling te komen. K80 voert een lobby uit om voor kleine gemeenten op te komen. Ook delen aangesloten gemeenten kennis en ervaring uit. De invoering van de nieuwe verdeling van het gemeentefonds staat gepland voor 2023.Begroting onder druk
Montfoort stond tot einde vorig jaar onder toezicht van de provincie omdat het financiële plaatje niet op orde was. De gemeente moest eigenlijk bezuinigen op sociale voorzieningen maar weigerde dat te doen uit angst dat die sociale voorzieningen niet terug zouden komen als de financiën weer op orde waren.
Intussen is de begroting op orde, maar burgemeester Petra van Hartskamp maakt zich nog altijd zorgen. “Ik ben bang dat er steeds meer taken onze kant op worden geschoven. Tegelijkertijd hebben we minder bevoegdheden en minder geld. En het bedrag dat we krijgen verschilt zo vaak van grootte dat het lastig is om erop te besturen. Bovendien zijn we bijvoorbeeld wettelijk verplicht om jeugdzorg te bieden, maar weten we pas aan het einde van het jaar wat we uit hebben gegeven en dat kan een tekort betekenen. Dat is waardeloos besturen.”
Sociale voorzieningen onder druk
Een tekort op de begroting door wettelijk verplichte taken, betekent bezuinigen op andere domeinen. Een aantal jaren geleden verloor Montfoort al de bibliotheek. Intussen komt er, middels de Asscher-gelden, een bibliotheekfunctie terug in Montfoort. “Maar als we meer taken krijgen, moeten we daar misschien opnieuw mee stoppen. Terwijl een bibliotheek een voorziening is die echt bij een gemeente hoort. Het is toch te gek voor woorden dat er gezegd wordt: dit moet je doen. Maar vervolgens zijn er onvoldoende middelen om het uit te voeren en dan wordt het lastig voor gemeenten”, aldus Van Hartskamp.
“We willen een statement maken”, zegt de burgemeester over de toetreding tot de K80. “Als je niets zegt, denken ze: het gaat wel goed. Nou, dat gaat het niet.”
Dit artikel is gemaakt in samenwerking met RTV Utrecht.
