Een boerderij zonder koeien. Daar moeten boer Andy Loman (55) en zijn zonen Tim (22) en Bart (23) uit Harmelen eigenlijk niets van weten maar toch zijn de stallen op het erf al een half jaar helemaal leeg. En met een reden, want ze emigreren met het hele gezin plus aanhang naar Frankrijk waar ze een boerenbedrijf hebben overgekocht. “We kijken er naar uit, het mag nu wel gebeuren.”

“Het is de schuld van de jongens dat we gaan”, zegt Andy over de grote verhuizing. Emigreren heeft altijd al een beetje in het achterhoofd van de drie rond gesluimerd maar twee jaar geleden namen de ideeën echt vorm aan. Tim liep een stage bij een boer in Frankrijk en kwam erg blij terug. “Toen zijn mijn broer en ik teruggegaan om een tijdje te werken bij Nederlandse boeren die daar zaten en dat beviel ook goed. Daarna hebben we een makelaar ingeschakeld.”

De zoektocht startte naar een bedrijf met enig volume want waar nu alleen vader Andy zijn inkomen uit het bedrijf haalt, moet het nieuwe bedrijf straks drie inkomens kunnen genereren. Tim en Bart willen namelijk ook fulltime boer worden.

Teveel onzekerheid in Nederland

En dat is precies een van de redenen waarom het gezin hun heil zoekt in Frankrijk. Want uitbreiden is nagenoeg onmogelijk in Nederland. Het boerenbedrijf zit ingesloten tussen Woerden, Harmelen en de A12. Ruimte om uit te breiden, is er dus niet. En er zijn andere zorgen.

“De prijs van de grond ligt in Nederland erg hoog”, zegt Tim. “Net als de prijs van bijvoorbeeld fosfaatrechten.” Bart: “En het is steeds weer de vraag wat ze nu verzinnen met stikstof.” Tim knikt: “Normaal doe je grote investeringen voor minimaal tien, maximaal dertig jaar. Als je nog geen half jaar vooruit kan kijken dan doe je dat niet.”

Een nieuw vak leren

De heren denken geen piekbelaster te zijn geweest. Geweest ja, want het bedrijf staat nu leeg. De zeventig koeien zijn in december verkocht, de 36 hectare aan land is door een buurboer overgenomen. Het is een trieste aanblik, die leegte, zeggen de heren. Andy: “Een bedrijf zonder koeien is een bedrijf zonder ziel.”

Ze kijken er dan ook naar uit om te verhuizen. In Morbihan, een plaats in de streek Bretagne, wacht een enorm boerenbedrijf met driehonderd hectare aan land op ze. Ook daar gaan ze koeien houden maar ze leren er ook een vak waar ze nog niet zo mee bekend zijn, namelijk het verbouwen van gewassen. Dat is spannend, maar ze kijken er erg naar uit.

Boer zijn zit in het DNA van de heren. Het boerenbestaan is voor hen een ‘manier van leven’. Andy: “Je werk en privé zijn beiden op dezelfde plek, je bent 24 uur per dag met je bedrijf bezig. En nu zie je om je heen dat boeren weer op het land rijden en je ziet de koeien lopen. We kijken er naar uit om dat ook weer te doen.”

Geboren en getogen

Voor Andy is het vertrek ergens wel dubbel, want hij is op deze boerderij in Harmelen geboren. Boert er al dertig jaar. “Harmelen is prachtig en we gaan het zeker missen. ‘T is je geboorteplaats, ik ben de derde generatie die hier boert. Je bent de laatste van de familie die hier boer is geweest. Mijn familie snapt het heel goed maar aan de andere kant is het ook erg jammer. Je kon altijd nog even terug naar waar iedereen van de familie geboren is. Dat ga je wel missen natuurlijk.”

Maar Frankrijk lonkt te erg en Andy kijkt er erg naar uit om samen met zijn zoons een bedrijf te runnen. “Dat is natuurlijk het leukste, dat je dit met je kinderen kan doen. We zullen ook best eens ruzie hebben hoor.” Bart: “Dat hebben we nu ook al.” Gelach. Andy: “Ja, ach, dat hoort erbij. Op de grote lijnen komen we tot hetzelfde punt. Ik ben ook blij dat ik ze de kans kan geven om dit op te starten. Ik ben al 55 jaar dus het grootste deel van mijn carrière ligt achter mij. Als ik straks nog een beetje mee kan hobbelen met de jongens dan lijkt mij dat heel mooi.”

Dit artikel is gemaakt in samenwerking met RTV Utrecht.